Help! Mijn (nieuwe) leerlingen verstaan mij niet.

September, voor leerkrachten het hoogtepunt van het schooljaar. En toch ook zó ongelooflijk spannend, ieder jaar weer. Hoeveel kinderen zitten er in je klas? Spreken ze allemaal Nederlands? Wie heeft er een andere thuistaal?

De kans is groot dat er meertalige leerlingen in je klas zitten en dat jij geen polyglot bent. Hoe zorg jij ervoor dat ook jouw anderstalige leerlingen zich snel thuis voelen in jouw klas? Betrek je hun thuistaal bij de les? En hoe ga je dat doen? Welke vaardigheden leer je hen aan om een vreemde taal onder de knie te krijgen?

Studio taal, onze taalmethode voor leerjaar 2 tot 6, zit boordevol tips om op een speelse en motiverende manier meertaligheid in de klas te brengen. Wij zetten alvast enkele tips voor je op een rijtje.

Een wereld vol talen

De dag van vandaag zit de hele wereld in jouw klas. Binnen de muren van je klaslokaal komen jouw leerlingen in contact met allerlei culturen en verschillende achtergronden. Ook spreken velen van hen thuis een andere taal. Die mooie mix is het ideale vertrekpunt om het taalbewustzijn van al jouw leerlingen te stimuleren.

Wanneer je nieuwsgierig bent naar al die prachtige thuistalen, geef jij het belangrijke signaal dat alle talen evenwaardig zijn. Zo zullen je meertalige leerlingen zich snel gewaardeerd en trots voelen.

Lestips uit Studio taal om taalbewustzijn te vergroten:

Laat je leerlingen spelen met taal.
Nodig hen eens uit om in een tekst bewust op zoek te gaan naar woorden die ze grappig vinden. Dat kan een grappige klank zijn of een bijzondere schrijfwijze. Vooral voor anderstaligen kan dit heel geestig zijn. Door hen nadrukkelijk uit te nodigen om naar de woorden te kijken, werk je aan het taalbewustzijn van je leerlingen. Bovendien oefenen de anderstalige kinderen hun uitspraak wanneer ze het woord luidop voorlezen.
Ook gedichten lenen zich geweldig tot het creëren van taalbewustzijn.
Vraag aan je leerlingen als afsluiter van een les rond poëzie om thuis op zoek te gaan naar een gedicht dat ze mooi vinden. Meertalige kinderen willen misschien wel een gedicht in een andere taal voorlezen of voordragen. Laat je klas luisteren naar en genieten van deze vreemde klanken. Het zal bij ieder kind iets anders oproepen. En dat mag!

Oog voor talen

Deze zomer ook naar het buitenland op vakantie geweest? En, sprak je de taal van dat land? Of heb je je beholpen met je kennis van allerlei talen?

Verwijzingen naar andere talen helpen jouw leerlingen taalbewustzijn te ontwikkelen. Zet dus waar het kan stapjes naar een andere taal. Engels of Frans lenen zich hier natuurlijk goed toe, maar waarom zou je ook niet grijpen naar de taal van je meertalige leerlingen? Op die manier ondersteun je hun zelfbeeld op een positieve manier. Ook leren al je leerlingen oog te hebben voor meertaligheid en leren ze vreemde talen waarderen.

Lestips uit Studio taal om taalgevoel te ontwikkelen:

Onze Nederlandse taal bezit een flinke hoeveelheid leenwoorden uit het Engels en Frans.
Wanneer je zo’n woord tegenkomt in een les, kun je hierover een gesprekje beginnen. Uit welke taal is dit woord afkomstig? Ken je er nog een ander woord voor? Hoe vertaal je dat in jouw taal?
Sommige lessen maken je het wel heel gemakkelijk om naar vreemde talen te grijpen.
Denk maar aan een les rond het bijvoeglijk naamwoord. Waar staat dit in het Nederlands? Hoe doen ze dat in het Frans? En hoe doen ze dat in de talen van je meertalige leerlingen? Je hoeft hier niet diep op in te gaan. Er gewoon even bij stilstaan is meer dan genoeg.

Andere talen in de klas

Linken leggen met andere talen, leenwoorden verklaren, … allemaal goed en wel. Maar mogen jouw meertalige leerlingen hun thuistaal gebruiken in de klas? Onderzoeken bevestigen dat ruimte voor thuistalen het leren van Nederlands niet in de weg staat. Verworven vaardigheden in hun eerste taal ondersteunen zelfs de verwerving van elke nieuwe taal, dus ook het Nederlands.

Het is natuurlijk niet de bedoeling dat leerlingen steeds in hun thuistaal bezig zijn in de klas. Toch kan het voor hen waardevol zijn om hun thuistaal in het leerproces te betrekken.

Lestips uit Studio taal om thuistalen in te zetten:

Tijdens lessen rond woordenschat kunnen leerlingen met eenzelfde moedertaal elkaar helpen.
Wees in de buurt, zodat je hulp kunt bieden wanneer ze er samen niet uitkomen. Als ze een woord niet vinden, kunnen ze in het Nederlands beschrijven welk woord ze zoeken. Begrijpen ze een woord niet, dan kan jij dit uitleggen of een synoniem geven. Zo zijn je leerlingen intensief, functioneel en leergierig bezig.
En waarom zou je je meertalige leerlingen niet toelaten om op hun woordenblad naast de betekenis van het woord ook de vertaling te schrijven?
Je kunt dit aanmoedigen voor alle leerlingen. Naar gelang hun interesse kunnen ze een Frans of Engels equivalent neerpennen. Zo werk je ook weer aan de meertaligheid van de hele klas.
Groepswerk leent zich prima om taalvaardigheid in te oefenen.
Moedig je meertalige leerlingen aan om tijdens de voorbereiding van bv. een grote spreekopdracht anderstalige bronnen te raadplegen. Wanneer je leerlingen met eenzelfde thuistaal samenzet, kunnen ze tijdens de voorbereiding hun thuistaal vrij inzetten om elkaar dingen uit te leggen, informatie op te zoeken en te bundelen en de inhoud van hun presentatie te bepalen. Op die manier zijn zij meer betrokken bij de opdracht dan wanneer ze de enige anderstalige leerling in een groepje zouden zijn. De presentatie zelf brengen ze natuurlijk voor in het Nederlands. Bij het inoefenen zullen leerlingen, die al verder staan in het Nederlands, ongetwijfeld hun teamgenoten helpen en stimuleren. Je zal trouwens merken dat ook tijdens de voorbereiding spontaan veel Nederlands gebruikt wordt.

Liefde voor alle talen

De voertaal in de klas blijft natuurlijk Nederlands. Maar door andere talen in je lesgebeuren te betrekken, breng je jouw leerlingen respect voor alle talen bij. Durf je meertalige leerlingen de vrijheid te geven om hun moedertaal in te zetten wanneer dit past. Zij zullen hier dankbaar gebruik van maken en hun Nederlands zal er zo met rasse schreden op vooruitgaan!

In Studio taal & spelling helpen wij je graag op weg om die andere talen een plaatsje te geven in jouw lessen. Via allerhande lestips reiken wij jou ideeën aan om het Nederlands van al jouw leerlingen en je meertalige leerlingen in het bijzonder te stimuleren. Het aanbod aan tips is zeer gevarieerd, zo is de ene tip al wat ingrijpender dan de andere. Je bepaalt als leerkracht zelf welke tips voor jouw klas werken. Kortom, voor ieder wat wils!