De term ‘kennisrijk curriculum’ wordt steeds bekender in het onderwijs. Wil jij hier ook aan werken tijdens jouw lessen aanvankelijk lezen en taal? De Zoem-versie van Veilig leren lezen bevat alle bouwstenen voor krachtig en kennisrijk lees- en taalonderwijs.
"Sterk leesonderwijs begint met een taal- en kennisrijke omgeving: die voedt nieuwsgierigheid en zorgt ervoor dat lezen meer is dan techniek alleen."
Taal en kennis in samenhang
Veilig leren lezen Zoem-versie combineert alle essentiële onderdelen voor goed lees- en taalonderwijs: van letterkennis en fonemisch bewustzijn tot vlot en vloeiend lezen, spelling, luister- en leesbegrip, spreek- en luistervaardigheden, woordenschat én creatief en functioneel schrijven. Wat Veilig leren lezen Zoem-versie uniek maakt, is dat deze vaardigheden niet los van elkaar worden aangeboden. De vaardigheden worden steeds in samenhang aangeboden én dat binnen betekenisvolle thema’s: de ankers.
Wat zijn ankers?
De Zoem-versie van Veilig leren lezen werkt met verschillende ankers. Elk anker biedt een kennis- en taalrijke context waarin leerlingen enkele weken aan verwante (sub)thema’s werken. Via boeiende taal, verhalen, teksten en activiteiten bouw je samen met je leerlingen gericht aan de vooropgestelde leerdoelen. Op die manier worden leerlingen ondergedompeld in wereldoriënterende kennis- en taalrijke thema’s. Zo bestaat anker 8: ‘Wat een uitvinding!’, uit subthema’s als ‘Machines en techniek’ en ‘Grote uitvindingen’. En horen onder anker 5: ‘Uit de kunst’, de subthema’s ‘Schilders en kunstenaars’ en ‘Woordkunst’. Door de diversiteit aan thema’s leren leerlingen nieuwe woorden en kennis in een duidelijke, betekenisvolle context én in verschillende vormen: teksten, gesprekken, verhalen, beelden en digitale bronnen.
De voordelen van kennisrijke ankers
Technische leesvaardigheden alleen zijn niet genoeg. Onderzoek toont aan dat achtergrondkennis en woordenschat de taal- en leesvaardigheid van kinderen verbetert. Als een leerling woorden kan aanhaken aan wat hij al weet, begrijpt hij beter wat hij leest. Daarom is het belangrijk om die voorkennis op te bouwen binnen een duidende context. Hoe meer kinderen weten, hoe makkelijker het wordt om nieuwe kennis op te nemen en dus nieuwe kennis erbij aan te haken.
'Voorkennis en woordenschat zorgen voor beter lezers.'
Het opbouwen van duurzame kennis vraagt meer dan af en toe nieuwe woorden of concepten aanreiken. Door enkele weken rond een breed onderwerp te werken, keren belangrijke begrippen regelmatig terug in teksten en gesprekken. Door die herhaling zullen kennis en woordenschat beter blijven hangen en zich verankeren in het langetermijngeheugen.
De opbouw van een anker
Elk anker van Veilig leren lezen Zoem-versie is steeds op dezelfde manier opgebouwd, wat zorgt voor een duidelijke structuur voor jou als leerkracht, en ook voor jouw klas.
Overkoepelende ankervraag
Verschillende invalshoeken
Oproepen van betrokkenheid
Ankervraag
Elk anker start met een ankerverhaal, waarin een overkoepelende ankervraag wordt gesteld. Die vraag moet niet meteen beantwoord worden, maar loopt als rode draad door de lessen. Zo worden de leerlingen nieuwsgierig en enthousiast om een antwoord op de vraag te vinden.
|
Anker 2 – Bewegen maar! |
| Ankervraag: Waarom zou je bewegen? Via de subthema’s ‘Fit!’, ‘Mijn lichaam’ en ‘Bewegen in de ruimte’ ontdekken de leerlingen de werking van hun eigen lichaam, het effect van sporten, én wat er gebeurt als je beweegt in een omgeving zonder zwaartekracht. |
Verschillende invalshoeken
Om de ankervraag te beantwoorden, reikt de Zoem-versie van Veilig leren lezen kennis en woordenschat aan vanuit verschillende invalshoeken. Via de infoplaat van het ankerboek introduceer je nieuwe informatie op een frisse manier. Zo worden leerlingen geprikkeld om te praten over hun ervaringen. Woordkaarten ondersteunen de gesprekken tussen leerlingen over het thema. Ook de teksten uit het leesboek sluiten allemaal aan bij het subthema. Zo ontdekken de leerlingen nog meer over het overkoepelende onderwerp.
|
Anker 2 - Bewegen maar! |
|
Dankzij infoplaten, filmpjes en woordkaarten worden begrippen zoals ‘hartslag’ en ‘buiten adem zijn’ niet enkel benoemd, maar ook beleefd en besproken. Die voorkennis helpt de leerlingen om nieuwe woordenschat beter te begrijpen. Zo verloopt het lezen van de teksten in het leesboek ook vlotter.
Leesboek – 1:0 voor Mees
|
Diepgang, flexibiliteit én betrokkenheid
Wanneer je de leerlingen van jouw klas nieuwsgierig maakt, betrek je hen écht in de lessen. Wanneer ze zich betrokken voelen, gaan ze vragen stellen en willen ze ook meer weten. Zo groeit de motivatie om het antwoord op de ankervraag te vinden. Door de gekozen ankers vanuit de methode met boeiende thema’s leren jouw leerlingen ook over nieuwe interessante onderwerpen. Want als je je enkel baseert op thema's die de klas aandraagt, blijf je vaak binnen wat ze al kennen.
"Een anker creëert sterke verbindingen, ook tussen leerlingen."
Stevige basis voor taalonderwijs
Veilig leren lezen Zoem-versie moedigt leerlingen aan om actief met taal aan de slag te gaan: praten, denken, schrijven en verbeelden. Door binnen een anker langere tijd rond een breed thema te werken, keren woorden en ideeën steeds terug in verschillende contexten. Zo breiden leerlingen hun wereldkennis en woordenschat uit. Dat versterkt niet alleen hun leesvaardigheid, maar ook hun spreek- en luistervaardigheden. Werken met ankers vormt zo een stevige basis voor rijk taalonderwijs.
Bron: Dit artikel is gebaseerd op Hoofdstuk 2.1 Kennis- en taalrijke ankers als vertrekpunt uit de Verantwoording bij de methode Veilig leren lezen Zoem-versie van Uitgeverij Zwijsen B.V., Tilburg.
