Kinderen kunnen natuurlijk leren lezen zonder een gelijktijdige koppeling met het schrijven. Maar wetenschappelijk onderzoek toont aan dat schrijven het leren lezen ondersteunt. Het schrijven van letters zorgt er immers voor dat de letters ook meer en sneller herkenbaar worden.
Lezen én schrijven
Het schrijven heeft niet alleen een ondersteunende functie bij het leren lezen. Schrijven bevordert ook de fijne motoriek en de oog-handcoördinatie. Leerlingen leren door te schrijven ook de ruimte in te delen en te ordenen.
Wat is het voordeel van leren lezen én meteen ook leren schrijven?
Wetenschappelijk onderzoek toont aan dat het leesproces wordt bevorderd als het schrijven van letters meteen wordt gekoppeld aan het lezen van letters. Letters worden dan sneller herkend, omdat ze beter in de hersenen worden vastgelegd.
De visuele aspecten van letters zorgen als het ware voor een zintuiglijk-motorische code in het geheugen (Bosse, Chaves, Valdois 2014). Dat is niet alleen belangrijk als kinderen de letter moeten schrijven. De letter wordt tijdens het leesproces ook sneller herkend, als kinderen de letter zien.
Op basis van deze onderzoeken is ervoor gekozen om de schrijfmethode ik pen! in leerjaar 1 te koppelen aan de taal- en leesmethode Veilig leren lezen kim-versie. Kinderen leren een letter lezen, en meteen ook schrijven in ik pen!.
Hoe werkt dit in de praktijk bij ik pen! en Veilig leren lezen?
Perfect afgestemde lesplanningen
ik pen! en Veilig leren lezen kim-versie zijn nadrukkelijk op elkaar afgestemd. Dat blijkt duidelijk uit de jaarplanning. De volgorde waarin de letters aangeboden worden loopt in beide methoden volledig parallel.
Basisles met focus op lezen
- alzijdig verkennen van de nieuwe letter en inoefenen van die woorden in Veilig leren lezen
- de nieuwe letter leren schijven in ik pen!
Veilig leren lezen kim-versie, kern 1, Veilig & vlot - ik pen! schrijfboekje 1a - blz. 14
Basisles met focus op spellen
- woorden maken en lezen met de letter in Veilig leren lezen
- de letter en woorden schrijven in ik pen!
Vooraleer de leerlingen woorden met de nieuwe letter spellen in Veilig leren lezen, schrijven ze de letter nog eens in ik pen!. Zo sluit de schrijfmethode ik pen! ook aan bij de spellingslijn van Veilig leren lezen.
Veilig leren lezen kim-versie, kern 1, Veilig gespeld - ik pen! schrijfboekje 1a - blz. 15
Bovendien wordt de letter in het schrijfboekje van ik pen! toegepast op woorden die bij Veilig leren lezen aan bod zijn gekomen.
ik pen! schrijfboekje 1a - blz. 15
Herkenbare materialen
Doordat in beide methoden dezelfde lettervolgorde wordt gebruikt, zullen ook een heel aantal materialen herkenbaar zijn voor de leerlingen. Er zijn magnetische letters opgemaakt in het ik pen!-schrijffont, die op het letterbord van Veilig leren lezen kunnen worden geplaatst. Zo wordt de koppeling van de lees- en de schrijfletter zichtbaar gemaakt voor de kinderen. Bovendien heeft de letterwandplaat van ik pen! dezelfde indeling als het letterbord van Veilig leren lezen.
Veilig leren lezen kim-versie magnetisch letterbord - ik pen! letterwandplaat leerjaar 1
De volledige schrijfmethode ik pen!, voor leerjaar 1 tot 4, is opgebouwd in doorgaande lijn met Veilig leren lezen kim-versie in leerjaar 1 en met Studio taal/spelling voor leerjaar 2 tot 6.
In het 1ste leerjaar is de doorgaande leerlijn voor technisch schrijven duidelijk doordat:
- lezen en schrijven duidelijk op elkaar zijn afgestemd.
- er aansluiting is bij de spellingslijn van Veilig leren lezen.
- er zo een versterking is van de teken-klankkoppeling.
Het gelijktijdig lezen en schrijven van letters, woorden en zinnen heeft als voordeel dat leerlingen de visuele vorm van de letters goed inslijpen via de motorische activiteit van het schrijven. Zo behalen ze het beste leerresultaat.
