Al drie jaar gebruiken de juffen van de 3de kleuterklas van De Klinker uit Rotselaar Dag Pompom!. Juffen An en Marthe steken hun enthousiasme over het materiaal niet onder stoelen of banken.
‘Dag Pompom! heeft onze klassen talig zoveel rijker gemaakt. We werken nu veel meer rond taal dan vroeger, en merkten dat bijna meteen in de taalvaardigheid én nieuwsgierigheid van de kinderen.’
Letter per letter
Op het einde van november hadden juffen An en Marthe al zeven letters aangebracht bij de kleuters: Z, OE, E, IE, N, S en V. ‘We leggen de kinderen zeker niet op om te leren lezen, maar nu merken we vaker dat kinderen daar soms zelf klaar voor zijn. Ze zijn telkens heel enthousiast en benieuwd naar een nieuwe letter.
Tot aan de kerstvakantie brengen we enkel drukletters aan, pas daarna komen de kleine letters aan bod. We ervaren nu hoe belangrijk het is dat de kleuters een waaier aan mogelijke letters aangeboden krijgen.’
Hoe ze dan concreet te werk gaan? ‘Alle activiteiten organiseren we klassikaal, dus alle kleuters verkennen samen de letters. De kinderen benoemen allerlei voorwerpen in de klas met een woord. In de klas hebben we bijvoorbeeld een kleine boom – daar hangt dan ook het woord ‘boom’ aan.
Zo komen de kleuters op verschillende plekken telkens in contact met de letters die ze al kennen.’
Anderstalige kleuters
Alle activiteiten klassikaal organiseren? Hoe nemen taalzwakkere en/of anderstalige kleuters dan deel? An en Marthe lichten toe: ‘Bij elk anker van Dag Pompom! zijn er 24 woordkaarten. Zo’n woordkaart bevat niet alleen een foto, maar ook handvatten om met dit woord aan de slag te gaan. We gebruiken deze woordkaarten tijdens heel wat klasactiviteiten, maar ook om de woordenschat van de anderstalige kleuters te verrijken. Zo organiseert de zorgjuf verschillende activiteiten voor hen met die woordkaarten.’
Juf An vult nog aan: ‘We merken bovendien dat we dankzij Dag Pompom! een rijk taalaanbod aanbrengen, waardoor de anderstalige kleuters veel meer oppikken. Ook beschikken we bij elk ankerverhaal over een pre-teaching plaat. De plaat bereidt de kinderen voor op dit ankerverhaal. Ze maken kennis met de hoofdpersonages en met belangrijke woorden die in het verhaal voorkomen. Dit gebeurt in een kleine kring, vaak met concreet materiaal. Na de preteaching lezen we het ankerverhaal klassikaal voor. We merken dat de kinderen die de preteaching hebben gekregen het verhaal veel beter kunnen volgen.’
Ook tijdens het voorlezen biedt Dag Pompom! ondersteuning. ‘We krijgen suggesties voor vragen die we kunnen stellen bij een ankerverhaal of een bepaalde activiteit. Die zijn erg handig om taal uit te lokken bij de anderstalige kleuters.’
Na het beluisteren van het ankerverhaal, vindt er een leuke activiteit plaats. ‘De kleuters mogen dan het verhaal naspelen. Zo sporen we de kinderen aan de nieuwe woordenschat opnieuw te gebruiken. Het geeft ons ontzettend veel energie om te zien hoeveel plezier de kinderen daarin hebben. Hun enthousiasme om met het passende materiaal en de poppetjes aan de slag te gaan, werkt aanstekelijk!’
Zelf creatief
Marthe en An plukken zelf bepaalde activiteiten uit het totaalaanbod van Dag Pompom!. Ze gebruiken niet alle activiteiten, maar gaan creatief aan de slag met wat ze wel gebruiken. Zo heeft juf An een schatkistkoffer gemaakt. ‘Die koffer heeft heel wat gaten. Daarin verstop ik een letterkaart, bijvoorbeeld de letter ‘I’. De kleuters kunnen via de gaten de letter proberen te vinden en te voelen. Daarna haalt ik de letter eruit, zodat de kinderen de letter goed kunnen verkennen. Samen gaan ze in de klas op zoek naar voorwerpen die beginnen met die letter ‘I’.’
Ook maakte juf An een letterrad. ‘De kleuters draaien aan het rad en met de letter waar de wijzer op terechtkomt, maken ze een woord. In een letterkastje krijgt elke nieuwe letter een hokje. In dat hokje worden kleine voorwerpen gezet, waarvan het woord al dan niet begint met die letter.’
Bij elke letter bij Dag Pompom! hoort er een letterfilmpje. ‘Daar maken we gretig gebruik van’, knikken juf Marthe en An. ‘In elke klas staat er een groot tv-scherm met touchscreen. Dat gebruiken we niet alleen voor de letterfilmpjes, maar ook voor de digitale versie van het ankerverhaal. Met de handpop van Zoem vliegen we na het letterfilmpje naar de letterposter van het Bijenhotel. Daar plakt Zoem een ringetje rond de letter die we net hebben geleerd.’
Voorbereidend schrijven
Zoem gaat met de kleuters niet alleen op zoek naar klanken, maar ook naar vormen. De routines ‘Rond de letter’ en ‘Voorbereidend schrijven’ uit Dag Pompom! zijn dus nauw met elkaar verbonden. Tijdens de activiteiten ‘Voorbereidend schrijven’ gaan de kleuters speels experimenteren met eenvoudige schrijftekens, schrijfpatronen, cijfers en schrijfmaterialen. Ook het belang van een goede zit- en schrijfhouding bij het schrijven komen aan bod.
Juf Ann is heel erg enthousiast over deze activiteiten. ‘Na het lezen van het zoemverhaal vliegt Zoem het schrijfteken voor. De kinderen doen mee! Eerst schrijven met de vinger in de lucht of in het zand om dan met behulp van een kopieerblad het schrijfteken te tekenen. In de klas staat er ook een gigantisch wit bord waarop de kleuters naar hartenlust kunnen tekenen. Een cijfer schrijven doen we ook al, maar in een rustig tempo: één cijfer per maand.’
Eerste leerjaar
Ondersteunt Dag Pompom! voldoende bij de overstap naar het eerste leerjaar? De beide juffen knikken volmondig. ‘In onze school proberen we de overgang van de 3de kleuterklas naar het 1ste leerjaar zo vlot mogelijk te laten verlopen. Daarom gebruiken we eenzelfde didactiek bij het verkennen van de letters zoals in het eerste leerjaar. Zo kleuren we de eerste letter (‘het kopje’) van het woord groen. De laatste letter (‘het staartje’) krijgt een rode kleur. We merkten het meteen: doordat we in de 3de kleuterklas een waaier van druk- en leesletters tonen, herkennen de kinderen in het 1ste leerjaar veel sneller alle letters en komen ze sneller tot lezen.’
De juffen van de 3de kleuterklas en juffen Anja en Gina van het eerste leerjaar organiseren samen regelmatig integratie-activiteiten. Die vormen samen een groot spel waarbij de kinderen allerlei opdrachten uitvoeren op verschillen plekken in de school. Zo leren de kleuters juf Anja en juf Gina al kennen. Juf Marthe licht toe: ‘We werken bij deze activiteiten met groepjes waarbij kleuters samenzitten met kindjes van het eerste leerjaar. Het doel van deze activiteiten is vooral kennismaking en gewenning. Dit is ook een goede manier om te ontdekken welke kinderen nog niet klaar zijn om naar het eerste leerjaar te gaan. Spijtig genoeg hebben we deze activiteiten dit schooljaar nog niet kunnen organiseren omwille van de Corona-maatregelen.’
Juf Ann vult aan: ‘Tijdens vrije uren gaan we soms een kijkje nemen in het 1ste leerjaar om te observeren hoe juf Anja of juf Gina het aanpakken. Zo kunnen wij de kleuters ook gerichter voorbereiden. Op het einde van het schooljaar geven we door aan de juffen van het 1ste leerjaar welke letters we al aangebracht hebben. Zo kunnen zij daarop verder bouwen.’
Juffen Anja en Gina merken net als de kleuterjuffen het verschil. ‘Als er kinderen van een andere school instappen in het eerste leerjaar, zien we dat zij nog niet zo ver staan in het verkennen van letters. Vooral de letters die al aan bod kwamen in de 3de kleuterklas, herkennen de kinderen snel -en dan zijn ze erg fier op zichzelf. We merken dat de kinderen die in de 3de kleuterklas met Dag Pompom! hebben gewerkt, nog sneller tot goed en correct lezen komen met Veilig leren lezen.’
Juf Gina vult nog aan: ‘Door het werken met Dag Pompom! in de 3de kleuterklas merken we dat de kinderen het gewoon zijn om taken aan te pakken en zelf aan de slag te gaan. Ze zijn echt gemotiveerd om te leren en te werken. Soms werken ze zelfs al stiekem verder in hun werkboek om ‘sneller’ klaar te zijn.’
De vier juffen zijn het volmondig met elkaar eens: Dag Pompom! zorgt bij hen voor een grote verrijking en versterking van de klaspraktijk. De kinderen beleven er plezier aan, en leren veel meer bij dan ze voor mogelijk hadden gehouden. En zelf vinden de juffen de materialen ook inspirerend en veelzijdig. ‘Ik sta zelf met ontzettend veel plezier te zoemen voor mijn kleuters!’ sluit juf An lachend af.
Probeer Dag Loeloe! of Dag Pompom! een week uit
Uitgeverij Zwijsen bedankt juffen An Van Leemput en Marthe Heremans van de 3de kleuterklas en juffen Anja Van Nuffelen en Gina Frederickx van het 1ste leerjaar van De Klinker uit Rotselaar voor de medewerking.
