Visie

Met ik pen! leren kinderen op een soepele en speelse manier een sober en goed leesbaar handschrift ontwikkelen. De schrijfmethode is beschikbaar van het 1ste t.e.m. het 4de leerjaar.

Schrijven voor élk kind

Schrijven als motorische vaardigheid

Een goede motoriek bevordert het schrijfproces. Daarom staat aandacht voor een correcte potloodgreep, schrijfhouding en papierligging centraal. Daarnaast bevat de methode motorische activiteiten die de arm-handmotoriek en de vingermotoriek bevorderen.

Leren leren met ik pen!

De systematisch opgebouwde liniatuur, de beginstippen, het gebruik van stappenplannen en de instructieteksten bieden niet alleen ondersteuning om te leren schrijven, maar ze ondersteunen je leerlingen ook om hun leerproces te controleren en bij te sturen. Zo worden ze voortdurend aangespoord om te reflecteren op hun schrijfproduct en schrijfhouding.

Functionele toepassing

Zodra kinderen leren schrijven, gaan ze dit meteen functioneel toepassen.
In leerjaar 1 leren kinderen niet alleen losse letters schrijven, maar ook woorden, zinnen en teksten, die aansluiten bij hun lees- en spellingsniveau. Ook functionele toepassingen, zoals een postkaart schrijven, e-mailadres schrijven, het schrijven in tekstballonnen en labels invullen, komen in de leerjaren 2, 3 en 4 aan bod. Als voorbereiding op het voortgezet onderwijs wordt aandacht besteed aan goed en leesbaar schrijven op tempo.

Didactiek

Het letterfont is eigen aan ik pen!: eenvoudig en logisch opgebouwd. Dit sluit perfect aan bij de psychomotorische ontwikkeling van kinderen. Kinderen van het 1ste leerjaar leren een letter lezen en meteen ook schrijven. Eerst leggen ze zich toe op het schrijven van individuele letters, maar al snel schrijven ze ook woorden en zinnen. Dat werkt enorm motiverend! In het 2de leerjaar leren kinderen de hoofdletters schrijven. Die letters passen ze meteen zinvol toe in namen, plaatsnamen en zinnen.

Losse letters en letterverbindingen

In ik pen! worden alle letters eerst als losse letters aangeleerd. Pas wanneer de kinderen alle letters hebben leren schrijven, worden de verbindingen aangebracht. Zo krijgen ze de tijd om de losse letters eerst volledig onder de knie te krijgen op het vlak van schrijfrichting en schrijfvorm. Een verbonden woord onmiddellijk schrijven vraagt immers te veel motorische vaardigheid.

De kinderen leren eerst de verbindingen vanaf de onderlijn en pas daarna vanaf de bovenlijn. ik pen! besteedt extra aandacht aan verbindingen die wat moeilijker zijn door de vorm van de letter.

Opbouw van de liniatuur

In het 1ste leerjaar leren je leerlingen de letters op een systematische manier schrijven.

In de beginfase is het belangrijk dat kinderen de tijd krijgen om de schrijfrichting en de lettervorm onder de knie te krijgen. Daarom oefenen ze de letter eerst zonder liniatuur. Zo kunnen ze de vorm van de nieuwe letter ervaren.

Daarna leren leerlingen de letter schrijven op een onderlijn. De beginstippen met richtingstreepje helpen hen op weg bij het bepalen van de schrijfrichting.

Uiteraard leren kinderen de letter ook schrijven tussen liniaturen. De liniatuur evolueert van groot naar klein. Bovendien is de ruimte tussen de onderlijn en de bovenlijn lichtgrijs gekleurd. Dat biedt ondersteuning bij het schrijven van de letters.

De liniatuur evolueert systematisch tot het einddoel in het 4de leerjaar: schrijven tussen een  liniatuur van 7,5 mm. In de voorgaande leerjaren wordt daar systematisch en consequent naartoe gewerkt. In het begin van een leerjaar wordt de liniatuur van het vorig leerjaar terug opgepakt.

Gebruik van stappenplannen

Door gebruik te maken van stappenplannen stimuleert ik pen! je leerlingen om zelfstandig te werken tijdens het zich eigen maken van de schrijfletters. De stappenplannen worden stapsgewijs geïntroduceerd en zijn aangeduid door middel van handige pictogrammen in de schrijfboekjes.

1. In de beginfase krijgen je leerlingen de schrijfletters aangeleerd met behulp van het lange stappenplan: de kinderen kijken naar de letter, ze schrijven de letter door de pijlen te volgen, ze volgen de letter zelfstandig en controleren ten slotte.
2. Wanneer leerlingen de aangeleerde letter leren schrijven op een onderlijn, maken ze gebruik van het korte stappenplan. Dat betekent dat ze naar de voorbeeldletter kijken, de letter vervolgens schrijven en deze nadien controleren.
3. Uiteindelijk evolueert deze werkwijze naar het schrijfplan, waarin je leerlingen de letter volledig zelfstandig schrijven en controleren.

Automatiseren

De methode ik pen! besteedt systematisch aandacht aan het herhalen en automatiseren van de letters. De nieuw geleerde letters en hoofdletters komen regelmatig terug bij het schrijven van woorden, namen en zinnen. Daarnaast zijn er tussentijds herhalingslessen, waarin letters met gemeenschappelijke kenmerken geoefend worden. Het omzetten van leesletter naar schrijfletter komt daarbij expliciet aan bod.

Leerjaren

De einddoelstelling van ik pen! is kunnen schrijven in een goed leesbaar handschrift en in een aanvaardbaar tempo.

1ste en 2de leerjaar

Dat start in het 1ste en 2de leerjaar met het aanvankelijk schrijven. Kinderen leren de kleine letters en hoofdletters vormen, leren de verbindingen maken en verwerven een goede schrijfmotoriek. Een correcte schrijfhouding, pengreep en papierligging komen daarbij voortdurend aan bod. De leerlingen leren kritisch stil te staan bij het schrijfproduct en de schrijfhouding.

3de en 4de leerjaar

Deze reflectie zetten we verder in het 3de en 4de leerjaar, de fase van het voorgezet schrijven. Leerlingen automatiseren verder de letters, hoofdletters en cijfers. Het schrijven tussen een aangegeven liniatuur blijft een aandachtspunt.

In het 4de leerjaar maken je leerlingen kennis met het schrijven op tempo. Naast het automatiseren van het methodisch schrift, ontwikkelen ze een eigen handschrift, waarbij ze steeds blijven reflecteren op de leesbaarheid.

Sterke koppeling met Veilig leren lezen kim-versie

In het 1ste leerjaar is ik pen! sterk gekoppeld aan de taal- en leesmethode Veilig leren lezen kim-versie. De volgorde waarin we de letters aanbieden loopt in deze twee methoden volledig parallel. Het schrijven ondersteunt immers het leren lezen. Onderzoek toont aan dat de motorische activiteit van het schrijven het inslijpen van de letters bevordert. De nieuw aangeleerde letters worden daarom meteen toegepast in woorden, waardoor ik pen! ook perfect aansluit bij de spellingslijn van Veilig leren lezen kim-versie.

Dankzij de doorgaande lijn binnen deze leermethoden zijn je leerlingen goed voorbereid om een sterke start te maken. Zo gaan leerplezier en leerresultaat hand in hand!

Differentiatie

In ik pen! staat het kind centraal. Om tegemoet te komen aan de specifieke leerbehoeften van élke leerling voorziet ik pen! bij elke les mogelijkheden tot differentiatie. De methode biedt zowel extra oefenstof voor motorisch zwakkere leerlingen als uitbreidingsopdrachten voor de gemiddelde tot zeer sterke schrijvers.

Wil je hier meer over weten? Neem dan zeker een kijkje bij Differentiatie (praktisch).