Zo werkt het

Het is goed om kinderen van jongs af aan te stimuleren om techniek te begrijpen en te hanteren. Denk daarbij niet alleen aan constructie (timmeren, bouwen of werken met tandwielen), maar ook aan voeding, verzorging, tuinbouw, transport, informatie en communicatie, mode, energie en zoveel meer. In Krachtpatsers komen heel wat van deze domeinen aan bod.

Tien technische systemen

Tien voorwerpen (technische realisaties) uit de leefwereld van kleuters bieden heel wat mogelijkheden voor waarneming, onderzoeksactiviteiten en maak-, ontwerp- en doe-activiteiten. Bij elke technische realisatie vind je achtergrondinformatie voor de leerkracht. Waar mogelijk wordt er een link gelegd met de vier 'krachtige' delen.

Komen aan bod:

Vier krachtige delen

In vier krachtige delen krijgen de leerkrachten in het kleuteronderwijs voldoende informatie en ideeën om de verschillende krachten te kunnen ervaren, onderzoeken, toepassen, gebruiken, begrijpen... Ze gaan dieper in op de mogelijkheden van deze krachten en hoe de mens deze krachten gebruikt voor eigen nut. Dat betekent dat zowel wetenschap als techniek duidelijk aan bod komen in dit pakket.

De vier krachtige delen worden elk uitgewerkt in een activiteitenboek: windkracht, waterkracht, spierkracht en zwaartekracht.

In elk activiteitenboek is er aandacht voor:

• aansluiting bij de leefwereld van de kinderen
• aansluiting bij gangbare klasthema's
• achtergrondinformatie voor de leerkracht

Weerstandskrachten en wrijvingskrachten komen verspreid over de verschillende delen aan bod. In elk deel staan twee vragen centraal:

• Hoe kunnen we kracht met ons eigen lichaam ervaren en onderzoeken? (onderzoeksactiviteiten)
• Hoe maken we in het dagelijks leven of in de onmiddellijke leefwereld gebruik van kracht? (ontwerpactiviteiten)

Soorten activiteiten

Onderzoeksactiviteiten

Tijdens de onderzoeksactiviteiten ga je samen met je kleuters heel praktisch aan de slag. Via allerlei experimenten ervaren, onderzoeken en begrijpen de kinderen de eigenschappen van de vier krachtige delen. Voorbeelden daarvan zijn:

• Het effect van windkracht op het eigen lichaam
• Onderzoek van zwaartekracht op voorwerpen
• Hoe houdt water ons tegen?
• Ook dieren hebben spieren.

Ontwerpactiviteiten

Wanneer kinderen samen of individueel ontwerpen, doen ze dat vaak vanuit een behoefte. Ze krijgen een idee en beginnen onmiddellijk te bouwen. Het resultaat voldoet niet altijd aan wat ze dachten te realiseren. In Krachtpatsers zijn de ontwerpactiviteiten zo uitgeschreven dat de probleemstelling of de eisen, het ontwerpen, het maken, het in gebruik nemen en het evalueren even belangrijk zijn.

Praktische activiteiten

Tijdens de praktische activiteiten worden vaardigheden in stappen aangeleerd (weven, naaien, veters binden…) aan de hand van tekeningen, foto's of instructies van de leerkracht.

Maakactiviteiten

Tijdens dit soort activiteiten maken kleuters technische systemen aan de hand van instructies van de leerkracht of aan de hand van tekeningen of foto's.

Probleemoplossende activiteiten

Dergelijke activiteiten vind je vooral terug in aansluiting op de verhalen van Jip en Janneke. Maar ook aan onverwachte situaties in de klas kunnen probleemoplossende activiteiten gekoppeld worden.

Waarnemingen

In geplande waarnemingsactiviteiten worden suggesties gegeven om het gebruik van de krachten en technische systemen verder uit te diepen. Aan de hand van een kringgesprek zoek je bijvoorbeeld samen met je kleuters naar een antwoord op de volgende vraag: Hoe maken we in het dagelijks leven of in onze onmiddellijke leefwereld gebruik van spierkracht?

Leeruitstap

Bepaalde technische systemen lenen zich bijzonder goed als leeruitstap. Een bezoekje brengen aan een watermolen, bijvoorbeeld, stelt de kinderen in staat om te experimenteren en te exploreren rond waterkracht.

Verhalen Jip en Janneke en activiteiten

Jip en Janneke hebben altijd wat aan de hand. Of ze zijn ondeugend, of ze hebben een ongelukje. Soms proberen ze 'grotemensendingen' uit die niet altijd even goed lukken. Tijdens hun avonturen ontdekken en ervaren ze voortdurend nieuwe dingen. Een ideaal uitgangspunt om ook zelf te ontdekken, te onderzoeken, te ontwerpen en oplossingen te bedenken. Rond twintig verhalen van Jip en Janneke uit het boek Een jaar met Jip en Janneke zijn activiteiten uitgewerkt die rechtstreeks voortvloeien uit hun belevenissen of die met krachten en technische systemen te maken hebben.